اگر این صفحه را مشاهده میکنید احتمالا در خودتان یا در آشنایان شما بیمار مبتلا به سرطان رکتوم یا راست روده تشخیص داده شده است در ادامه به طور کامل  علایم ،تشخیص و درمان این بیماری را مرور خواهیم کرد

مرور کلی سرطان رکتوم یا راست روده

سرطان رکتوم یا راست روده چیست؟

رکتوم یا راست روده 15 سانت انتهای روده بزرگ است و سرطان رکتوم یا راست روده که کانسر رکتوم یا راست روده هم نامیده میشود زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های سرطانی در رکتوم یا راست روده  شما رشد کنند. علائم شامل خونریزی مقعدی یا تغییر در نحوه و زمان مدفوع است. داشتن سابقه خانوادگی بیولوژیکی سرطان رکتوم  یا راست روده یا برخی اختلالات ارثی خطر ابتلا به سرطان رکتوم را افزایش می دهد. درمان ها شامل جراحی برای برداشتن تومورهای سرطانی، شیمی درمانی، پرتودرمانی و درمان هدفمند یا تارگت تراپی  است.

رکتوم یا راست روده 15 سانتی متری انتهای روده بزرگ نامیده میشود

سرطان رکتوم معمولاً سرطانی با رشد آهسته است که در پوشش داخلی رکتوم یا راست روده شما شکل می گیرد. بیشتر سرطان‌های رکتوم به صورت توده‌ای از سلول‌های غیرطبیعی (پولیپ) به نام پولیپ شروع می‌شوند. ممکن است 10 تا 15 سال طول بکشد تا پولیپ به یک تومور سرطانی در راست روده تبدیل شود.

غربالگری سرطان مانند کولونوسکوپی اغلب پولیپ هایی را شناسایی می کند که می توانند به سرطان تبدیل شوند. غربالگری های منظم برای شناسایی و برداشتن پولیپ ها خطر ابتلا به سرطان رکتوم را کاهش می دهد. اگر سرطان رکتوم یا راست روده در حد و اندازه پولیپ دارید و عمق آن زیاد نیست ، جراحی برای برداشتن تومورهای سرطانی کوچک ممکن است این بیماری را درمان کند. سرطان رکتوم بعد از سرطان روده بزرگ و پانکراس، سومین سرطان شایع در دستگاه گوارش  است.

علایم بیماری و علت بیماری سرطان رکتوم یا راست روده 

علایم سرطان رکتوم یا راست روده چیست؟

شما می توانید برای سال ها سرطان رکتوم یا راست روده داشته باشید بدون اینکه متوجه تغییراتی در بدن خود شوید. در بسیاری از موارد، سرطان های رکتوم اصلاً علائمی ایجاد نمی کنند. با این حال، برخی از افراد ممکن است متوجه علائم هشدار دهنده خاصی شوند. علائم سرطان رکتوم ممکن است شامل موارد زیر باشد:

خونریزی از مقعد
اسهال
یبوست
تغییر ناگهانی در نحوه و زمان مدفوع کردن
قطر باریک مدفوع طوری که رشته ای یا به نازکی مداد به نظر می رسد
خستگی
ضعف
درد شکم و لگن
کاهش وزن غیر قابل توجیه

خونریزی مقعدی روشن یا حتی لخته یا مدفوع آغشته به خون علایم هشدار هستند

علت ایجاد سرطان رکتوم یا راست روده چیست؟

علت دقیق سرطان رکتوم ناشناخته است. اما عوامل خطر خاصی وجود دارند که شانس ابتلا به این بیماری را افزایش می دهند، از جمله:

سن: مانند بسیاری از سرطان ها، خطر ابتلا به سرطان رکتوم با افزایش سن افزایش می یابد. میانگین سن تشخیص 63 سال است.
بیماری ها و شرایط خاص: چندین بیماری می تواند خطر ابتلا به سرطان رکتوم را افزایش دهد، از جمله بیماری های التهابی روده، مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو.
خوردن گوشت فرآوری شده: افرادی که گوشت قرمز و گوشت فرآوری شده زیاد مصرف می کنند، بیشتر در معرض خطر ابتلا به سرطان رکتوم هستند.
سابقه خانوادگی: اگر یکی از اعضای خانواده شما مبتلا به سرطان رکتوم تشخیص داده شده باشد، احتمال ابتلا به آن در بقیه اعضای خانواده تقریبا دو برابر است.
جنسیت: مردان  کمی بیشتر از زنان  در معرض ابتلا به سرطان رکتوم هستند.
سندرم های ارثی سرطان کولورکتال: شرایط ارثی که خطر ابتلا به سرطان رکتوم را افزایش می دهد شامل سندرم لینچ، پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP)، پولیپوز مرتبط با MUTYH (MAP)، سندرم پولیپوز جوانی (JPS)، سندرم پوتز-جگرز و سندرم تومور هامارتوم PTEN است.
چاقی: افرادی که چاقی دارند در مقایسه با افرادی که چاقی ندارند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان رکتوم هستند.
نژاد: از نظر آماری، افرادی که سیاه پوست هستند بیشتر در معرض ابتلا به سرطان رکتوم هستند. دلایل این امر هنوز به طور کامل درک نشده است.
سیگار کشیدن: تحقیقات اخیر نشان می دهد که احتمال مرگ در اثر سرطان رکتوم در افرادی که سیگار می کشند نسبت به افرادی که سیگار نمی کشند بیشتر است.

راههای تشخیصی سرطان رکتوم یا راست روده

سرطان رکتوم یا راست روده چطور تشخیص داده میشود؟

تشخیص با آزمایشات غربالگری معمول، از جمله معاینه انگشتی رکتوم (DRE) و کولونوسکوپی آغاز می شود. پزشک شما در صورت نیاز در طول کولونوسکوپی بیوپسی انجام می دهد تا نمونه‌هایی از بافت برای معاینه توسط پاتولوژیست ارسال کند.

اگر آزمایش‌های آزمایشگاهی سرطان را تشخیص دهند، پزشک برای شما  آزمایش‌های تکمیلی و سی تی اسکن و همچنین ام آر ای و حتی سونوگرافی داخل مقعدی درخواست میکند که وسعت درگیری تومور و احتمال گسترش تومور به نقاط دیگر بدن را بررسی کند . همچنین این آزمایش‌ها ممکن است شامل آزمایش‌های خون، آزمایش‌های تصویربرداری، روش‌هایی برای تأیید تشخیص و آزمایش‌های آزمایشگاهی برای بررسی دقیق‌تر سلول‌های سرطانی در نمونه‌های بافتی باشد.

آزمایش خون جهت تشخیص اولیه و پیگیری بعد درمان

آزمایش خون

پزشک شما ممکن است آزمایش های خون زیر را برای بررسی علائم سرطان رکتوم یا راست روده تجویز کند:

شمارش کامل خون (CBC): یک پاتولوژیست پزشکی ممکن است سطح گلبول های قرمز خون شما را برای علائم کم خونی بررسی کند.
پانل جامع متابولیک (CMP): این آزمایش بسیاری از مواد را در خون شما اندازه گیری می کند، از جمله مواردی که نشان می دهد کلیه ها و کبد شما چقدر خوب کار می کنند.
آزمایش آنزیم کبدی: این آزمایش نشانه هایی را که سرطان رکتوم در کبد شما وجود دارد بررسی می کند.
آزمایشات نشانگر تومور یا تومور مارکر: نشانگر تومور ماده ای است که سلول های سرطانی ممکن است در خون شما آزاد کنند. در سرطان رکتوم، یک پزشک به دنبال علائم آنتی ژن‌های سرطان جنینی (CEA) می‌گردد.

اقدامات تشخیصی

این اقدامات ممکن است شامل کولونوسکوپی تشخیصی باشد،که ناهنجاری‌هایی را در رکتوم شما تشخیص می‌دهد، دنبال می‌کند.ممکن است برای بررسی دقیق تر فاصله تومور پزشک شما  پروکتوسکوپی را درخواست کند که معمولا توسط خود جراح روده انجام میشود

تست های تصویربرداری

پزشک شما ممکن است آزمایش های تصویربرداری زیر را برای تعیین اینکه آیا سرطان رکتوم یا روست روده در حال گسترش (متاستاز) از رکتوم به سایر نواحی بدن شما است را تجویز کند:

توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن.
آزمایشات تصویربرداری رزونانس مغناطیسی، ام آر ای (MRI).
سونوگرافی لگن.
پزشک جراح شما از نتایج آزمایش برای تعیین مرحله سرطان استفاده می کند. سرطان رکتوم به پنج مرحله مختلف طبقه بندی می شود:

مرحله 0: تست های غربالگری سلول های سرطانی را در سطح بافت پوشاننده راست روده شما شناسایی می کند.
مرحله 1: تومور در زیر پوشش و احتمالاً به دیواره رکتوم شما رشد می کند.
مرحله 2: تومور در دیواره رکتوم شما رشد می کند و ممکن است به بافت های اطراف راست روده شما گسترش یابد.
مرحله 3: تومور به غدد لنفاوی شما در کنار رکتوم و برخی بافت های خارج از دیواره رکتوم حمله می کند.
مرحله 4: تومور به غدد لنفاوی یا اندام های دور گسترش می یابد.

سی تی اسکن لگن نشاندهنده سرطان رکتوم

مدیریت و درمان

درمان سرطان رکتوم چیست؟

جراح کولورکتال حتما باید قبل از شروع هر درمانی باید بیمار را ویزیت و معاینه کند در بیماران سرطان رکتوم مهمترین سوال و دغدغه ذهنی برداشتن کامل رکتوم و مقعد و تعبیه کیسه کولوستومی یا کیسه مدفوعی مادام العمر است و بیماان تمایلی به انجام این کار ندارند . قابل ذکر است که کیسه مدفوعی یا کولوستومی در تمام بیماران سرطان رکتوم یا راست روده نیاز نیست و فقط در بیمارانی لازم است که تومور بسیار پایین و چسبیده به مقعد باشد لذا معاینه اولیه جراح کولورکتال در تعیین نقشه درمانی بسیار مهم و حیاتی است

پزشکان ممکن است درمانهای دیگری از جراحی را انجام دهند. جراحی برای برداشتن تومورهای سرطانی اصلی ترین و مهمترین فسمت  درمان های سرطان رکتوم است. جراح کولورکتال شما ممکن است چندین گزینه را در نظر بگیرد، از جمله:

میکروسرجری آندوسکوپی از طریق مقعدی (TEM، TAMIS , TEO): در طی این روش، جراح شما سرطان های کوچک را از مقعد با استفاده از یک میکروسکوپ مخصوص که از طریق مقعد وارد می شود، خارج می کند. اگر تومور رکتوم کوچک باشد و احتمال گسترش آن وجود نداشته باشد، ممکن است این درمان را توصیه کنند.

در لینک زیر میتوانید قسمتی از جراحی TEM توسط دکتر یوسف فام در بیمارستان عرفان نیایش را مشاهده کنید

https://www.youtube.com/watch?v=NuemfQcI0Us

لاپاراسکوپی پیشرفته کولون و رکتوم

جراحی لاپاراسکوپی یا باز رکتوم (LAR): اگر تومور در رکتوم شما بزرگ باشد، جراح کولورکتال شما ممکن است LAR را به روش باز یا لاپاراسکوپی انجام دهد و تمام یا بخشی از رکتوم شما را بردارد.
برداشتن کامل رکتوم و مقعد از طریق شکم و پرینه  (APR): جراح کولورکتال شما ممکن است این جراحی را انجام دهد اگر توموری در نزدیکی مقعد شما وجود داشته باشد و نتواند بدون آسیب رساندن به ماهیچه‌هایی که حرکات روده شما را کنترل می‌کنند، آن را خارج کند، جراح شما ممکن است مقعد، رکتوم و بخشی از کولون شما را بردارد. در این حالت که باز هم به روش باز یا لاپاراسکوپی قابل انجام است کیسه کولوستومی یا کیسه مدفوعی دائمی بر روی شکم تعبیه میشود.
درمان های تکمیلی علاوه بر جراحی  ممکن است شامل موارد زیر باشد:

شیمی درمانی: به عنوان درمان کمکی پیش از جراحی یا بعد ازجراحی برای سرطان رکتوم یا راست روده استفاده میشود و تعداد جلسات ان بر اساس مرحله بیماری و تشخیص انکولوژیست انجام میگیرد 
پرتو درمانی: پرتودرمانی یا رادیوتراپی عبارت ار تابادن اشعه ایکس یا رادیو اکتیو کنترل شده بر روی محل تومور است که در سرطان رکتوم یا راست روده بر اساس مرحله بیماری معمولا قبل از جراحی در دوره 28 جلسه یا در دوره های کوتاه مدت 5 جلسه انجام میشود 
ایمونوتراپی
درمان هدفمند یا تارگت تراپی
درمان تسکینی: جراحی و سایر درمان های سرطان ممکن است عوارض جانبی متعددی ایجاد کند. برای عوارض درمان یا خود بیماری پزشک ممکن است  مراقبت های تسکینی را در نظر بگیرید. مراقبت تسکینی یک مراقبت تخصصی است که می تواند به شما در مدیریت علائم سرطان، عوارض جانبی درمان و سایر جنبه های ابتلا به یک بیماری جدی کمک کند.

پیشگیری

آیا سرطان رکتوم قابل پیشگیری است؟

در حالی که نمی توانید به طور کلی از سرطان رکتوم یا راست روده پیشگیری کنید، اقداماتی وجود دارد که می توانید برای کاهش خطر انجام دهید. مثلا:

وزن ایده آل داشته باشید و مراقب باشید چاق نشوید به طور منظم تمرین کنید.
از گوشت فرآوری شده خودداری کنید، در حالی که از یک رژیم غذایی متعادل حاوی پروتئین بدون چربی، غلات کامل و مقدار زیادی سبزیجات سبز برگ استفاده کنید.
از نوشیدن نوشیدنی های حاوی الکل خودداری کنید.
تنباکو نکشید
غربالگری منظم سرطان ممکن است احتمال ابتلا به سرطان رکتوم را کاهش دهد زیرا غربالگری ها ممکن است پولیپ های پیش سرطانی را تشخیص دهند. و اگر سرطان رکتوم دارید، غربالگری ها ممکن است آن را تشخیص دهند در حالی که تومورهای سرطانی کوچک هستند و درمان آن آسان تر است. کولونوسکوپی رایج ترین آزمایش غربالگری است، اما گزینه های دیگری نیز وجود دارد:

آزمایش خون مخفی مدفوع (FOBT): این آزمایش خون پنهان در مدفوع شما را تشخیص می دهد. پاتولوژیست های پزشکی نمونه هایی از مدفوع شما را برای خونی آزمایش می کنند که ممکن است فقط با نگاه کردن آن را نبینید.
آزمایش خون مخفی مدفوع مبتنی بر گوایاک (gFOBT): مانند FOBT، این آزمایش خون را در مدفوع جستجو می کند که ممکن است قابل مشاهده نباشد.
آزمایش DNA مدفوع: این آزمایش نشانه‌های جهش ژنتیکی و محصولات خونی را در مدفوع شما بررسی می‌کند.
سیگموئیدوسکوپی: این آزمایش به پزشکان اجازه می دهد تا داخل روده بزرگ (سیگموئید) و کولون شما را بررسی کنند.
کولونوسکوپی مجازی: این آزمایش یک توموگرافی کامپیوتری (CT) اسکن است که پولیپ‌ها را در روده بزرگ و راست روده شما بررسی می‌کند.
به طور کلی، افراد 45 ساله و بالاتر باید آزمایش های غربالگری سرطان کولورکتال را به طور منظم انجام دهند. از پزشک خود بخواهید که زمان انجام آزمایش‌های غربالگری را به شما بگوید.

چشم انداز / پیش آگهی

اگر سرطان رکتوم داشته باشم چه انتظاری در خصوص درمان و نتیجه می توانم داشته باشم؟

پیش آگهی شما، یا آنچه می توانید پس از درمان انتظار داشته باشید، به وضعیت شما بستگی دارد. به عنوان مثال، اگر جراحی APR انجام داده اید، ممکن است نیاز به کولوستومی  دائمی داشته باشید، که روش مدفوع را تغییر می دهد.

میزان بقای سرطان رکتوم چقدر است؟
به طور کلی، داده های موسسه ملی سرطان (ایالات متحده) (NCI) نشان می دهد که 68 درصد از افراد مبتلا به سرطان رکتوم پنج سال پس از تشخیص زنده بودند. NCI میزان بقای سرطان را از محل تومور به جای مرحله سرطان گروه بندی می کند.

نرخ بقای پنج ساله بر اساس محل تومور عبارتند از:

سرطان رکتوم اولیه بدون گسترش به دیواره 91 درصد

سرطان رکتوم یا راست روده با گسترش به اطراف بدون درگیری ارگانهای دور دست یا متاستاز 74 درصد

سرطان رکتوم با متاستاز 17 درصد

زندگی با سرطان رکتوم یا راست روده

چگونه از خودم مراقبت کنم؟

درمان سرطان رکتوم شما با جراحی و شیمی درمانی یا رادیوتراپی به پایان نمی رسد: تیم پزشکی شما لازم است سلامت شما را برای چندین سال پس از اتمام درمان تحت نظر داشته باشد. لازم است با حوصله و پیگیری و کمک گرفتن از اعضای خانواده همیشه اقدامات پیگیری درمان را به موقع و طبق نظر پزشکتان انجام دهید.

آزمایشات بعدی و جدول زمانی آزمایش برای سرطان رکتوم چیست؟

ویزیت های بعدی شما بسته به وضعیت شما متفاوت است و ممکن است شامل جدول زمانی و آزمایش های زیر باشد:

کولونوسکوپی: یک سال و دو سال پس از درمان کولونوسکوپی خواهید داشت. اگر آزمایشات علائم سرطان را پیدا نکرد، در عرض سه سال معاینه دیگری خواهید داشت. اگر این آزمایشات سرطان رکتوم را پیدا نکرد، هر پنج سال یک بار کولونوسکوپی خواهید داشت.
پروکتوسکوپی: اگر از روش TEM برای برداشتن تومور از رکتوم خود انجام داده اید، ممکن است هر سه تا شش ماه یک بار برای دو تا سه سال اول پس از جراحی، پروکتوسکوپی انجام دهید. اگر آن آزمایش هر گونه ناهنجاری را نشان داد، پزشک  شما ممکن است هر شش ماه یک بار آزمایش‌های بعدی را برای سه سال آینده برنامه‌ریزی کند.
آزمایشات تصویربرداری: اگرجراح  شما معتقد است که سرطان رکتوم ممکن است عود کند، ممکن است سی تی اسکن اضافی را هر شش ماه تا یک سال توصیه کند.
آزمایشات CEA: ممکن است در دو سال اول پس از درمان هر سه تا شش ماه یکبار و سپس برای سه تا پنج سال آینده هر شش ماه یکبار آزمایش خون CEA انجام دهید.

چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کنم؟

اگر تحت درمان سرطان رکتوم هستید، در صورت بروز موارد زیر فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

تب  (38 درجه سانتیگراد) یا بالاتر.
لرز
خون در ادرار شما
درد قفسه سینه.
تنگی نفس (تنگی نفس).
تهوع و استفراغ
دل درد شدید
عدم کارکرد شکم 

چه سوالاتی باید از پزشکم بپرسم؟

اگر سرطان رکتوم برای شما تشخیص داده شده است، باید تا آنجا که می توانید اطلاعاتی را جمع آوری کنید. در اینجا چند سوال وجود دارد که باید از جراح خود بپرسید:

چه مرحله ای از سرطان رکتوم دارم؟
سرطان چقدر گسترش یافته است؟
گزینه های درمان من چه هستند؟
در صورت انجام عمل جراحی، آیا نیاز به کولوستومی دائمی دارم یا موقت یا هیچکدام؟
آیا جراحی باز انجام دهم یا لاپاراسکوپی؟

ممکن است علی رغم تلاش ما برای ارایه کامل اطلاعات در مورد سرطان رکتوم یا راست روده برای شما همچنان سوالات و ابهاماتی وجود داشته باشد لطفا با ارایه دیدگاه یا نظرات و یا سوالات خود در زیر همین پست یا در صفحه مشاوره ما را در ارایه خدمات بهتر یاری کنید