کلمه کولونوسکوپی ازدو کلمه يونانی روده بزرگ ( کولون ) و دیدن (اسکوپی) تشکیل شده است., و کلمه کولونوسکوپی یعنی دیدن داخل روده بزرگ . و کولونوسکوپ وسیله ایست که با آن داخل روده دیده میشود. کولونوسکوپی روش رایجی است که به پزشک اجازه می دهد ، بیماریهای خوش خیم و همچنین سرطان روده بزرگ و راست روده یا رکتوم را در مرحله اولیه تشخیص داده و آن را درمان نماید. سرطان روده بزرگ یکی از شایع ترین سرطان ها در میان مردان و زنان است و می تواند چند نفر از افراد خانواده را نیز مبتلا کند.در جریان مقاله نکاتی آموزشی در مورد کولونوسکوپی ، روش آماده سازی برای کولونوسکوپی را برای شما به دقت شرح خواهیم داد.

سرطان کولون معمولا در ابتدا به صورت یک زائده به نام پولیپ مشاهده می شود که داخل روده ی بزرگ آویزان است. همه ی پولیپ ها سرطانی نیستند ، اما آن ها باید خوب بررسی و مشاهده شوند. سرطان روده ی بزرگ با علائم خون در مدفوع ( مدفوع سیاه یا خیلی تیره ) و تغییر در عادات دفعی مشخص می شود. کولونوسکپی در تشخیص بیماری های دیگر روده ی بزرگ مانند عفونت ها یا التهاب مزمن روده ی بزرگ نیز به کار می رود. این بیماری ها می توانند تبدیل به سرطان روده ی بزرگ شوند. این مجموعه آموزشی به شما روش کار ، فواید ، خطرات و عوارض احتمالی کولونوسکپی را شرح خواهد داد.

کولونوسکپی و اطلاعات مفید درباره سرطان روده

کولونوسکوپی

کولونوسکوپ چیست ؟

این وسیله به شکل لوله ای قابل انعطاف است و از طریق مقعد به درون روده ی بزرگ شما وارد می شود. این لوله یک منبع نوری دارد که تصاویر را از داخل روده ی بزرگ بر روی صفحه ی نمایشگر منتقل می کند و به پزشک اجازه می دهد تا داخل روده ی بزرگ را به وضوح مشاهده کند.

کولون یا روده بزرگ و رکتوم یا راست روده چیست و کجاست ؟

کولون بخشی از روده است که به آن روده ی بزرگ نیز می گویند. در ادامه روده بزرگ راست روده یا رکتوم به طول حدود 15 سانت اخرین قسمت روده بزرگ قبل از مقعد میباشد فیبر ها و غذای حضم شده بعد از عبور از مری ، معده و روده ی کوچک به روده ی بزرگ می رسد. در روده ی بزرگ آب ، املاح و بقیه مواد غذایی جذب می شود و مدفوع قبل از دفع در قسمت انتهایی روده یا راست روده (رکتوم) انبار می شود.

تصویری از کولون و رکتوم

کاربردهای کولونوسکپی :

مشاهده کولون برای تشخیص علل نفخ شدید ، عفونت ، زخم های کولون ، درد شکم ، یبوست یا اسهال درمان نشده

تشخیص و درمان خونریزی های روده
گشاد کردن تنگی های ناشی از تومورها و زخم های روده بزرگ
تشخیص و نمونه برداری از زخم و تومورهای روده بزرگ
برداشتن پولیپ و توده های خوش خیم روده بزرگ
بیماریابی ( چکاپ یا غربالگری ) در افرادی با سابقه خانوادگی بیماری روده ای زیر 50 سال
چکاپ یا غربالگری روتین سرطان روده در افراد بالای ۵۰ سال

اقدامات قبل از کولونوسکوپی :

ویزیت توسط پزشک فوق تخصص گوارش و یا جراح عمومی یا جراح کولورکتال و دریافت نسخه ( نامه) انجام کولونوسکوپی
هماهنگی با منشی واحد آندوسکوپی و کولونوسکوپی جهت تعیین وقت از طریق تلفن یا مراجعه حضوری و دریافت دستورالعمل آمادگی برای کولونوسکوپی
همراه داشتن کلیه مدارک شامل دفترچه بیمه و نسخه (نامه) دستور انجام کولونوسکوپی در روز انجام آزمایش
بیمار حتما در روز کولونوسکوپی با یک نفر همراه مراجعه کند. در صورت مصرف هرگونه دارو به پزشک اطلاع داده شود و مصرف داروی قند خون (قرص یا انسولین) ، آسپیرین، پلاویکس یا اسویکس و داروهای رقیق کننده خون در روزهای قبل از کولونوسکوپی به پزشک خود اطلاع دهیدو البته این موارد از شما سوال خواهد شد.

آمادگی روده برای کولونوسکپی ( روش آمادگی برای کولونوسکوپی ):

برای کولونوسکوپی ، روده ی بزرگ باید خیلی تمیز باشد. وضعیت مدفوع قبل از کولونوسکوپی یا رنگ مدفوع برای کولونوسکوپی باید مانند آب سفید و شفاف باشد و شما لازم است به دستورات پزشک و پرستار خود عمل نمائید ، تا روده ی شما از مدفوع خالی شود.

زمان شروع بسته پودرهایی که پزشک برای شما تجویز می کند ، از عصر دو روز قبل از کولونوسکوپی است.

این دستورات از دو روز قبل شروع می شود و شامل :

برای تمیز شدن روده از مدفوع ، از 48 ساعت قبل از کولونوسکوپی ، غذای بیمار از صبح تا شب باید فقط مایعات صاف مانند آب، چای، آب میوه، سوپ کاملاً صاف شده، آب مرغ یا آبگوشت ، آب کمپوت ، آب میوه و ژله ، باشد. روز قبل از کولونوسکوپی از خوردن آب هویج ، شیر، دوغ ، نوشابه و مایعات قرمز رنگ پرهیزکنید.
روز اول : ساعت 4 بعد از ظهر یک شیشه روغن کرچک میل نمائید یا بعضی از پزشکان پیشنهاد می کنند که دو بسته پودر با ۸ لیوان آب ( ۲ لیتر آب ) حل کرده و سپس به تدریج تا شب میل کنید.
روز دوم ( روز قبل از کولونوسکوپی ) : صبح یک شیشه روغن کرچک میل نمایید یا سه بسته پودر با ۱۲ لیوان آب ( ۳ لیتر آب ) حل کرده و هر نیم تا یک ساعت یک لیوان میل کنید و هر 8 ساعت 2 عدد قرص بیزاکودیل میل کنید.
( ممکن است در صورت دستور پزشک معالج شیاف بیزاکودیل یا داروی مشابه دیگری به جای قرص تجویز شود ) .
در صورت ضرورت و به صلاحدید پزشکتان ممکن است روز قبل در بخش داخلی بستری شوید و قبل از انجام کولونوسکوپی ، شستشوی روده برایتان انجام شود.
چند ساعت قبل از کولونوسکوپی نباید غذا خورد ؟ بیماران باید حداقل 6 ساعت قبل از انجام کولونوسکوپی از مصرف هر گونه سوپ کاملا صاف شده و آب میوه و چای و آب پرهیز کنند و ناشتا باشند و سپس صبح ناشتا به درمانگاه مراجعه نمائید.
بیماران نارسایی قلبی، دارای باطری قلبی، دیالیزی، دیابتی (مرض قند ) یا نارسایی کلیه می بایست راجع به میزان مصرف مایعات فراوان در این دو روز ، با پزشک معالج خود مشورت کنند.
ممکن است پزشک معالج گاهی روش دیگر یا داروهای بیشتر با کمتری جهت تمیز شدن روده تجویز کند.

حین کولونوسکوپی :

بیماران محترم در هنگام کولونوسکوپی به آموزشهای پرستار و پزشک خود توجه نمایید.

از شما درخواست خواهد شد یک لباس مخصوص کولونوسکوپی بپوشید. که یک لباس یکبار مصرف است که پشت ان باز است یعنی هنگام پوشیدن باید توجه داشته باشید که قسمت باز به طرف پشت باشد.
با کمک به روی تخت کولونوسکوپی منتقل می شوید.
از شما روی دست یک راه وریدی (رگ) گرفته می شود تا مسیری جهت تجویز سرم و در صورت نیاز داروی خواب آور وجو داشته باشد.
در قسمت جلوی تخت به سمت چپ خود بخوابید و زانوهای خود را جمع کنید.
شما باید به پهلوی چپ دراز بکشید.
کولونوسکوپی معمولا دردناک نیست ، اما شما ممکن است کمی ناراحتی را تجربه کنید.
در طول آزمون داروهایی جهت آرامش و تسکین ، توسط پزشک بیهوشی به داخل رگ شما تزریق می شود.
وقتی لوله قابل انعطاف از طریق مقعد وارد می شود ، شما ممکن است احساس دفع نمایید این طبیعی است. اما اگر احساس فشار کردید به پزشک بیهوشی تان اطلاع دهید ، او می تواند جهت آرامش به شما دارو تزریق کند. امروزه با گسترش علم و داروهای بیهوشی شما هیچ ناراحتی و دردی را در حین انجام کولونوسکوپی تجربه نخواهید کرد
اگر پزشک گوارش شما ناحیه مشکوکی را یافت ، او ممکن است یک بخش یا همه ی آن را خارج کند و به آزمایشگاه بفرستد. یک آسیب شناس ( پاتولوژیست ) بافت را زیر میکروسکوپ آزمایش می کند ، تا بیماری های احتمالی را تشخیص دهد.
بعد از پایان کار ، پزشک گوارش وسیله ی مشاهده را خارج می کند و پزشک بیهوشی هم شما را به هوش می آورد.
کولونوسکوپی روش خیلی ایمنی است که می تواند زندگی را نجات دهد. اما ممکن است خطراتی داشته باشد ولی منافع آن برای شما بیشتر است.
گاهی روده بزرگ کاملا تمیز نمی شود. در این صورت ممکن است ، کولونوسکوپی انجام نشود و کار شما به روز دیگری موکول شود ، پس در رعایت آمادگی قبل از کولونوسکوپی ، دقت کنید.
در صورت انجام نمونه برداری ، ممکن است مقداری خون از مقعد خارج شود ، این خونریزی معمولا زیاد نیست.

بعد از کولونوسکوپی :

شما می توانید همان روز به خانه بروید ، اما نیاز به همراه خواهید داشت.
در مراکزی که متخصص بیهوشی باشد و با انتخاب شما یا پزشک معالج ، کولونوسکوپی با بیهوشی انجام شود ، تا دقایقی بعد از اتمام کولونوسکوپی و تا زمان بیداری ، می بایست در کلینیک کولونوسکوپی استراحت کنید و فقط با اجازه بخش مربوطه می توانید بیمارستان را ترک کنید.
اگر نمونه برداری برای شما انجام شده است ، لازم است نتیجه آزمون را به پزشک خود نشان دهید تا ادامه درمان انجام گیرد. بعضی از بیماران ممکن است جهت اطمینان از اینکه مشکلات جدید ایجاد نشده باشد ، در فواصل یکساله به کولونوسکوپی مجدد نیاز داشته باشند.

آیا بعد از کولونوسکوپی نیاز به بستری شدن است ؟

این روش سرپایی است. یعنی شما بعد از پایان کولونوسکوپی به خانه خواهید رفت.

پس از ترخیص از واحد کولونوسکوپی در صورت علائم زیر به پزشک خود مراجعه کنید :

در صورت بروز درد شدید شکم ، استفراغ ، مدفوع سیاه بیشتر از یک روز ، مدفوع آغشته به خون روشن ، تنگی نفس ، نفخ شکم که همراه با اتساع شدید شکم باشد ، با واحد آندوسکوپی – کلونوسکوپی تماس بگیرید یا به بخش اورژانس یک بیمارستان مراجعه کنید

در صورت دریافت بیهوشی تا 6 ساعت از رانندگی خودداری نمایید.

ممکن است تا ۲۴ ساعت بیماران احساس نفخ یا دلپیچه خفیف داشته باشند و کاملا طبیعی است.

بهتر است پس از پایان کولونوسکوپی تا ۲۴ ساعت غذایی نفاخ مانند حبوبات و سبزیجات ، میل نشود.

تفسیر جواب کولونوسکوپی :

نتیجه و جواب کولونوسکوپی معمولا و در بیشتر موارد نرمال است ولی یافته های مهمی ممکن است دیده شود که تشخیص قطعی و درمان قطعی را به دنبال دارد چه جیزی در کولونوسکوپی دیده میشود؟ موارد زیر ممکن است دیده شود :

1- پولیپ روده بزرگ یا راست روده و یا تعداد زیادی پولیپ کولون :

پولیپ های کولون و رکتوم

در کولونوسکوپی پولیپ روده بزرگ و رکتوم قابل شناسایی است و در همان زمان برخی پولیپ ها که اندازه مناسبی داشته باشند قابل برداشتن با کولونوسکوپ هستند. پولیپ هایی که بزرگ باشند و قابل برداشتن با کولونوسکوپ نباشند به جراح کولورکتال جهت عمل جراحی لاپاراسکوپی ارجاع داده میشوند. یا در مواردی پولیپ های بیشمار در داخل روده بزرگ و رکتوم شناسایی میشوند که به علت تعداد زیاد قابل برداشتن نیستند این بیماران دچار سندرمی به اسم سندرم پولیپوز خانوادگی ( FAP) هستند که باید تمام روده بزرگ آنها با جراحی لاپاراسکوپی برداشته شود و این بیماران نیز به جراح کولورکتال ارجاع میشوند.

2- التهاب موضعی یا منتشر در روده بزرگ یا راست روده :

حین کولونوسکوپی التهاب در کولون قابل شناسایی هست و میتوان حین کولونوسکوپی نمونه برداری انجام داد تا بیماری التهابی روده بزرگ را دقیق تشخیص داد .

3-تومور بدخیم روده بزرگ و راست روده یا سرطان کولون و رکنوم :

سرطان رکتوم و کولون در کولونوسکوپی کاملا قابل مشاهده هستند و حین کولونوسکوپی نمونه برداری از این توده ها انجام میشود تا تشخیص دقیق سرطان بدخیم روده بزرگ داده شود. این موارد جهت جراحی سرطان روده بزرگ حتما باید به جراح کولورکتال ارجاع یا خود بیماران به جراح کولورکتال مراجعه نمایند تا در بهترین شرایط و در اولین فرصت درمان مناسب و ترجیحا جراحی لاپاراسکوپی روده بزرگ برای انها انجام شود .

دکتر یوسف فام در حال جراحی لاپاراسکوپی بیمار با سرطان روده بزرگ

4- هموروئید :

در حین کولونوسکوپی هموروئید دیده میشود و در مواردی که هموروئید ها بزرگ باشد قابل تشخیص است .

5-دیورتیکول روده بزرگ:

دیورتیکول عبارت از فرورفتگی های کوچک در جدار روده بزرگ و معمولا در کولون چپ هست که معمولا بدون علامت است ولی گاهی باعث التهاب و دردهای شکمی و تب میشود که بر اساس شرایط بیمار و صلاحدید جراح کولورکتال تصمیم درمانی گرفته میشود.

جواب و یا نتیجه کولونوسکوپی همان روز به شما اعلام میشود ممکن است همزمان نمونه برداری حین کولونوسکوپی انجام شود که پاسخ آن معمولا چند روزی زمان بر خواهد بود حتما نتیجه کولونوسکوپی و جواب پاتولوژی را به جراح کولورکتال خودتان اطلاع دهید و در صورت نیاز تصمیم گیری برای ادامه درمان انجام شود .

در صورت داشتن هرگونه سوالی در قسمت دیدگاه زیر این پست سوال خود را مطرح کنید

3.8/5 - (27 امتیاز)

کولونوسکوپی چیست؟ 10 نکته مهم آموزشی در مورد کولونوسکوپی