یک پولیپ روده یا کولون توده ای از سلول هایی است که روی مخاط کولون یا روده بزرگ رشد می کند. بیشتر پولیپ های کولون  یا روده بزرگ بی ضرر هستند اما در طول زمان مقداری از آنها می تواند به سرطان  روده بزرگ یا کولون تبدیل شود که اگر دیر تشخیص داده شود می تواند کشنده باشد.

پولیپ روده چیست؟

پولیپ های کولون و رکتوم توده هایی هستند که در پوشش روده بزرگ یا راست روده ایجاد می شوند. در حالی که اکثر آنها خوش خیم هستند، انواع خاصی در صورت عدم درمان می توانند به سرطان روده بزرگ تبدیل شوند. این مقاله به بررسی علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری از پولیپ روده بزرگ و راست روده یا کولورکتال می‌پردازد و اطلاعات ضروری را برای درک کامل این وضعیت پزشکی رایج ارائه می‌دهد.

علائم و نشانه های پولیپ روده

اکثر پولیپ های کولون و رکتوم بدون علامت هستند، که غربالگری روتین را بسیار مهم می کند. هنگامی که علائم ظاهر می شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشند:

خونریزی رکتوم: شایع ترین علامت پولیپ کولون و رکتوم خونریزی مقعدی است. ممکن است پس از اجابت مزاج، خون در مدفوع یا روی دستمال توالت ظاهر شود. توجه به این نکته مهم است که در حالی که خونریزی مقعدی می‌تواند نشان‌دهنده شرایط دیگری مانند هموروئید یا شقاق مقعدی باشد، در خونریزی مداوم باید ارزیابی پزشکی فوری  انجام شود.
درد شکم: پولیپ های بزرگتر ممکن است باعث گرفتگی یا درد شوند، به خصوص اگر تا حدی روده را مسدود کنند. این درد ممکن است متناوب باشد و اغلب پس از خوردن غذا بدتر شود.
تغییرات در رنگ مدفوع: خونریزی جزئی می تواند باعث ایجاد رگه های قرمز رنگ در مدفوع شود، در حالی که خونریزی قابل توجه ممکن است آن را سیاه کند که نشان دهنده محل بالاتر خونریزی در دستگاه گوارش است. مشاهده تغییرات مداوم در رنگ مدفوع می تواند در تشخیص زودهنگام قابل توجه باشد .
کم خونی ناشی از فقر آهن: خونریزی مداوم از پولیپ می تواند منجر به کم خونی فقر آهن شود که با علائمی مانند خستگی، ضعف و رنگ پریدگی پوست مشخص می شود. ذخایر آهن بدن می تواند به مرور زمان کاهش یابد و منجر به کاهش محسوس سطح انرژی و سلامت جسمانی شود.
تغییرات در عادات روده: هر گونه تغییر مداوم در عادات روده، مانند یبوست مکرر، اسهال، یا تغییر در قوام مدفوع، باید تحت نظر باشد. چنین تغییراتی که بیش از یک هفته طول می کشد می تواند نشان دهنده مسائل زمینه ای از جمله وجود پولیپ باشد.

علل و عوامل خطر پولیپ روده

علل دقیق پولیپ کولون و رکتوم به طور کامل شناخته نشده است، اما عوامل متعددی در ایجاد آنها نقش دارند:

جهش های ژنتیکی: خطاهای ژنتیکی  یا ارثی می تواند منجر به تشکیل پولیپ شود. پولیپ آدنوماتوز خانوادگی (FAP) و سندرم لینچ شرایط ژنتیکی هستند که به طور قابل توجهی خطر ابتلا به پولیپ و سرطان روده بزرگ را افزایش می دهند .
عوامل محیطی: عوامل سبک زندگی مانند رژیم غذایی پرچرب و کم فیبر، مصرف زیاد الکل، سیگار کشیدن، ورزش نکردن و چاقی با خطر بیشتر ایجاد پولیپ مرتبط هستند. این عناصر به التهاب مزمن و تغییرات سلولی در پوشش روده بزرگ کمک می کنند.
سن و سابقه خانوادگی: احتمال ایجاد پولیپ کولون و رکتوم با افزایش سن افزایش می‌یابد، به‌ویژه پس از 50 سالگی. داشتن سابقه خانوادگی پولیپ یا سرطان کولورکتال این خطر را بیشتر می‌کند که نشان‌دهنده استعداد ژنتیکی برای تشکیل پولیپ است.

تشخیص پولیپ روده یا کولون

تشخیص زودهنگام پولیپ روده بزرگ به طور قابل توجهی خطر پیشرفت سرطان روده بزرگ را کاهش می دهد. چندین آزمایش تشخیصی در دسترس است:

کولونوسکوپی: استاندارد طلایی برای تشخیص پولیپ است که به پزشکان اجازه می دهد کل روده بزرگ را بررسی کرده و پولیپ ها را در طول عمل بردارید. در این روش پزشک از یک لوله بلند و منعطف با یک دوربین برای دیدن پوشش داخلی روده بزرگ استفاده می کند .
سیگموئیدوسکوپی انعطاف پذیر: مشابه کولونوسکوپی اما محدود به قسمت پایین کولون است. این روش کمتر تهاجمی است و ممکن است با آزمایش های مدفوع برای غربالگری  ترکیب شود .
کولونوسکوپی مجازی: از سی تی اسکن برای ایجاد تصاویر دقیق از روده بزرگ استفاده می کند. اگرچه کمتر تهاجمی است، اما ممکن است پولیپ‌های کوچک‌تر را از نتواند تشخیص بدهد و در صورت تشخیص ناهنجاری‌ها به کولونوسکوپی نیاز دارد.
آزمایش مدفوع: شامل آزمایش خون مخفی مدفوع و آزمایش DNA مدفوع است که به تشخیص خون پنهان یا تغییرات DNA نشان دهنده سرطان یا شرایط پیش سرطانی کمک می کند. این تست ها غیر تهاجمی و برای غربالگری اولیه مفید هستند

انواع پولیپ

پولیپ ها بر اساس ظاهر و پتانسیل سرطانی شدنشان طبقه بندی می شوند:

پولیپ‌های آدنوماتوز (آدنوم): این‌ها پتانسیل بالاتری برای تبدیل شدن به سرطان در طول زمان دارند و به آدنوم‌های توبولار، ویلوس یا توبولویلوس تقسیم می‌شوند. پیگیری و برداشتن این پولیپ‌ها به دلیل پتانسیل بدخیمی آن‌ها حیاتی است.
پولیپ های دندانه دار: این دسته شامل پولیپ هایپرپلاستیک، ضایعات دندانه دار مسطح(SSLs) و آدنوم های دندانه دار  (TSAs)  sessile serrated lesions (SSLs), and traditional serrated adenomasمی شود. در حالی که پولیپ هایپرپلاستیک عموماً خوش خیم هستند، SSL ها و TSA ها می توانند خطر تبدیل شدن به سرطان را به همراه داشته باشند، به ویژه انواع مسطح واقع در کولون پروگزیمال .
پولیپ های کاذب التهابی: این پولیپ ها ناشی از التهاب مزمن هستند که در شرایطی مانند کولیت اولسراتیو یا بیماری کرون مشاهده می شود. در حالی که آنها به طور کلی پیش سرطانی نیستند، التهاب مرتبط با این شرایط می تواند خطر کلی سرطان کولورکتال را افزایش دهد.

درمان پولیپ روده یا کولون و رکتوم

درمان اصلی پولیپ کولون و رکتوم برداشتن آن است که بسته به اندازه، نوع و محل پولیپ ها می توان از چند روش انجام داد:

پولیپکتومی در حین کولونوسکوپی: اکثر پولیپ ها را می توان از طریق ابزارهای تخصصی در طول کولونوسکوپی برداشت. این فرآیند شامل به دام انداختن پولیپ با یک حلقه سیمی یا از بین بردن آن با جریان الکتریکی (الکتروکوتر) است  .
برداشتن آندوسکوپی مخاطی (EMR): این روش برای پولیپ‌های بزرگ‌تر استفاده می‌شود، این روش شامل تزریق مایع زیر پولیپ برای برداشتن آن از روی بافت برای برداشت آسان‌تر است.
جراحی لاپاراسکوپی: برای پولیپ‌هایی که بیش از حد بزرگ هستند یا در نواحی سخت و کمتر در دسترس قرار دارند، ممکن است به جراحی کم تهاجمی نیاز باشد. جراحی لاپاراسکوپی شامل برش‌های کوچک و استفاده از دوربین برای هدایت فرآیند برداشتن کولون است.
پروکتوکولکتومی کامل: در شرایط ژنتیکی شدید مانند پولیپوز آدنوماتوز خانوادگی (FAP)، که در آن پولیپ های متعدد در سنین پایین ایجاد می شوند، ممکن است پروکتوکولکتومی کامل (برداشتن کل کولون و رکتوم) برای جلوگیری از توسعه سرطان توصیه شود.

پیشگیری از پولیپ کولون و رکتوم

اگرچه عوامل ژنتیکی غیرقابل تغییر هستند، انتخاب‌های سبک زندگی خاص و غربالگری‌های منظم می‌تواند خطر ابتلا به پولیپ‌هایکولون و رکتوم را کاهش دهد:

رژیم غذایی: مصرف یک رژیم غذایی کم چرب و غذاهای غنی از فیبر مانند میوه ها، سبزیجات و غلات کامل می تواند به کاهش خطر پولیپ کمک کند. فیبر به سرعت حرکات منظم روده و کاهش التهاب کمک می کند.
ورزش: فعالیت بدنی منظم با کاهش خطر ابتلا به پولیپ و سرطان روده بزرگ مرتبط است. ورزش به حفظ وزن سالم و بهبود عملکرد روده کمک می کند.
اجتناب از سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل: سیگار کشیدن و مصرف زیاد الکل از عوامل خطر مهم پولیپ روده بزرگ و سرطان هستند. پرهیز از این مواد می تواند خطر را به میزان قابل توجهی کاهش دهد .
غربالگری های منظم: افراد بالای 50 سال یا افراد زیر 50 سال اما با عوامل خطر قابل توجه باید تحت کولونوسکوپی منظم قرار گیرند تا پولیپ ها زود تشخیص داده و برداشته شوند. این اقدام پیشگیرانه در کاهش بروز سرطان کولورکتال بسیار مهم است  .

اقدامات پیشگیرانه اضافی

داروها: برخی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف آسپرین یا سایر داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) ممکن است تشکیل پولیپ را کاهش دهد، اما به دلیل عوارض جانبی احتمالی، این داروها فقط باید تحت نظارت پزشکی استفاده شوند.
مکمل‌ها: مکمل‌های کلسیم و ویتامین D در برخی تحقیقات نشان داده‌اند که خطر تشکیل پولیپ را کاهش می‌دهند، اگرچه استفاده از آنها باید با پزشک در میان گذاشته شود.

خلاصه  

پولیپ های کولورکتال رایج و اغلب بدون علامت هستند و اهمیت غربالگری منظم برای تشخیص زودهنگام و پیشگیری را برجسته می کند. درک علائم، تشخیص، گزینه های درمانی و اقدامات پیشگیرانه برای مدیریت سلامت روده بزرگ و کاهش خطر پیشرفت سرطان روده بزرگ بسیار مهم است. اگر مشکوک هستید که ممکن است پولیپ داشته باشید یا در معرض خطر هستید، برای اقدامات و غربالگری های مناسب با پزشک خود مشورت کنید. از طریق ترکیبی از اصلاح سبک زندگی و معاینات منظم پزشکی، می توانید اقدامات پیشگیرانه ای برای محافظت از سلامت روده بزرگ خود انجام دهید و در صورت لزوم از مداخله و درمان زودهنگام اطمینان حاصل کنید.

برای مطالعه بیشتر به منابع زیر مراجعه کنید

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/colon-polyps/symptoms-causes/syc-20352875