فیستول در تعریف لغت به ارتباط ۲ یا چند سطح یا حفره از بدن به همدیگر گفته می شود. فیستول مقعدی یا پری آنال عبارت است از یک ارتباط بین داخل مقعد با پوست اطراف مقعد است. که می تواند یک ارتباط ساده و کوتاه باشد و یا ارتباط عمیق و پیچیده و مسیرهای انحرافی زیادی باشد. در ادامه دکتر حسین یوسف فلوشیپ جراحی کولورکتال توضیحات کاملی در مورد علت ایجاد فیستول پری آنال یا مقعدی و درمان آن داده اند.
علت ایجاد آبسه و فیستول پری آنال :
معمولا بیشتر فیستول ها ابتدا از یک آبسه مقعدی شروع می شوند و خود آبسه از بسته شدن دهانه مقعدی ایجاد می شود.غددی بنام غدد کریپتی (Cripti) در داخل مقعد وجود دارند که وظیفه آنها ترشح ماه لزج کننده جهت عبور راحت مدفوع از کانال مقعد است و هنگامی که دهانه یکی از این غدد بسته می شود ترشحات داخل غدد عفونی می شود و باعث تجمع چرک در آن غده می شود که به تدریج بزرگ می شود و باعث ایجاد حفره آبسه می کند. که داخل آن تجمع چرک است.
آبسه ایجاد شده ممکن است در فضاهای اطراف مقعد گسترش پیدا کند و باعث تبدیل آن به انواع آبسه های اطراف مقعدی شود.
تخلیه آبسه ها چه بصورت خود بخودی و چه توسط جراح معمولا در تمام موارد منجر به ایجاد این راه ارتباطی به نام فیستول می شود که بسته به عمق آن و محل عبور مسیر آن به انواع مختلف تقسیم می شود.
انواع فیستول پری آنال :
- فیستول بین اسفنگتری
- فیستول ترانس اسفنگتری
- فیستول بالای اسفنگتری
- فیستول خارج اسفنگتری
روش های تشخیص فیستول پری آنال :
شرح حال و معاینه دقیق در ۹۸% موارد تشخیص فیستول را مسجل می کند و جهت تعین عمق آن می توان از سونوگرافی آندوآنال و یا ام آر آی استفاده کرد. روش فیستولگرافی تقریبا جایگاهی در تشخیص فیستول ندارد و امروزه کاربردی ندارد.
روش های درمان فیستول پری آنال :
تقریبا تمام موارد فیستول برای درمان نیاز به جراحی دارد و درمان دارویی ، درمان سنتی ، درمان خانگی و درمان گیاهی فیستول مقعدی برای درمان این بیماری وجود ندارد.
بسته به شدت فیستول ، عمق آن ، پیچیدگی فیستول و درگیری ماهیچه های اسفنگتری از روش های مختلف می توان برای درمان استفاده کرد. احتمال عود فیستول در درمان های مختلف جراحی فیستول وجود دارد و این احتمال بسته به روش جراحی فرق دارد.
فیستولوتومی : باز کردن مجرای فیستول
فیستولکتومی : برداشتن و خارج کردن کل مجرای فیستول
روش LIFT : بستن مجرای فیستول از طریق فضای بین اسفنگتری
روش فلپ ادوانس رکتوم
روش VAAFT : اطلاعات بیشتر در مورد تکنیک VAAFT که از سه سال پیش دکتر یوسف فام برای اولین بار در ایران انجام داده اند را در لینک جراحی فیستول به روش VAAFT بخوانید.
ستون گذاری در فیستول : استفاده از ستون (باند یا نخی که در مجرای فیستول بطور موقت تعبیه می گردد) در جراحی فیستول بعنوان پلی بین جراحی اول و دوم کاربرد دارد و نقش آن باز نگه داشتن مجرای فیستول است که مجددا آبسه نکند.
تعبیه ستون گاهی بعنوان درمان برای فیستول استفاده می شود که درمان طولانی ، سخت و دردناک است و امروزه کمتر استفاده می شود.
روش جراحی لیزر فیستول : فیستول بعلت داشتن مسیرهای جانبی متعدد و غیرقابل پیش بینی بیماری است که می توان با لیزر به درمان آن پرداخت و در مورادی که یک مجرای مشخص برای فیستول وجود دارد می توان از لیزر برای درمان استفاده کرد.
عکس فیستول :
