راه های تشخیص سرطان های کولون و رکتوم را می دانید؟ خیلی از بیماران ما سوال می کنند ما از کجا بفهمیم که سرطان داریم یا نداریم ؟ یا اینکه یک پولیپی در ما رشد می کند یا نمی کند؟ یا اینکه مبتلا خواهیم شد یا نخواهیم شد؟
در اینجا اشاره ای می کنیم به غربالگری و نقش ژنتیک در سرطان های روده بزرگ.
سرطان روده بزرگ ارثی است؟
سرطان روده بزرگ می تواند به صورت ارثی هم باشد. یعنی به این شکل که در ۳ تا ۴ درصد موارد ممکن است که بیمار پولیپوز خانوادگی داشته باشد. پولیپوز چیست ؟ پولیپوز خانوادگی یعنی اینکه کل روده بزرگ افراد از سن ۱۲ سالگی به بعد شروع به ایجاد یکسری پولیپ هایی می کند که خیلی متعدد و زیاد هست. شاید بیش از ۱۰۰۰ عدد پولیپ در روده بزرگشان شکل می گیرد و این ها بدون استثنا تا سن ۳۰ سالگی تبدیل به سرطان خواهد شد. بنابراین خیلی مهم است که ما بدانیم بیمارانی که پولیپوز دارند یا پولیپ های متعدد دارند به موقع شناسایی شوند. پولیپوز فامیلیال است یعنی اینکه در یک خانواده اتفاق می افتد و همه ممکن است این پولیپوز را داشته باشند. بنابراین اگر کسی در خانواده پولیپوز فامیلی دارد و پولیپ های متعدد در کولون دارد، لازم است که بقیه هم کولونوسکوپی شوند و چک شوند و اگر پولیپوز داشتند حتماً لازم است که کولون آن ها به صورت پیشگیرانه که ما به آن پروفیلاکسی می گوییم، برداشته شود که تبدیل به سرطان نشود.
نوع دیگری از سرطان های کولورکتال بازهم فامیلی و ارثی است ولی به شکل فمیلیال نیست. این بیماران کسانی هستند که یکسری ژن هایی دارند که باعث می شود مستعد به سرطان روده بزرگ و رکتوم شوند. این ها معمولاً کسانی هستند که در فامیلشان سرطان خیلی زود شروع می شود. ممکن است زیر ۵۰ سال سرطان های روده بزرگ پیدا کنند. ممکن است در چند عضو خانواده این سرطان ها وجود داشته باشد یا سرطان های مرتبط با روده بزرگ و راست روده داشته باشند مثل سرطان های تخمدان، سرطان های رحم، که در این بیماران لازم است زودتر از کسانی که در ۵۰ سالگی غربالگری می شوند یعنی نرم (norme) جامعه، بررسی و غربالگری شوند.
بنابراین اگر کسی در فامیل های درجه یک یا درجه دو اشان بیماری داشتند که سرطان های کولون و رکتوم پیدا کرده و سنش زیر ۵۰ سال بوده، ما به این ها توصیه می کنیم که غربالگریشان زودتر شروع شود، ۱۰ سال زودتر از کسی که سرطان گرفته است. مثلاً اگر کسی در خانواده در ۴۵ سالگی سرطان روده بزرگ گرفته، بهتر است که بقیه فامیل در سن ۳۵ سالگی کولونوسکوپی انجام دهند تا ما اطمینان داشته باشیم که این ها پولیپی ندارند و به همین ترتیب هر ۱۰ سال باید این کولونوسکوپی انجام شود.
راه دوم که می توانند تشخیص دهند کسی سرطان های کولورکتال دارد یا نه این است که مواظب علائمشان باشند. وجود خون در مدفوع خیلی علامت مهمی است و ما توصیه می کنیم که این موضوع را جدی بگیرند و اصلاً به این فکر نکنند که چون خون دفع کرده اند ممکن است بیماری بواسیر یا شقاق گرفته باشند یا چیزهای مشابه آن. تقریباً تمام بیمارانی که خون در مدفوع دارند لازم است که کولونوسکوپی شوند. حتی اگر این خون روشن باشد و یا حتی اگر این خون جزئی باشد، حتماً حتماً لازم است که بیمار کولونوسکوپی و بررسی شود.
اهمیت تشخیص سرطان های روده بزرگ
مخصوصاً در سال های اخیر ما شاهد این هستیم که بیماران بسیار جوانی مراجعه می کنند که سرطان های روده بزرگ یا راست روده گرفته اند و چون بی توجهی کرده اند، یعنی پزشکان خیلی وقت ها بی توجهی می کنند و فکر می کنند چون فرد جوان است بنابراین احتمال اینکه سرطان داشته باشد کم است و نیازی به اینکه برای او کولونوسکوپی درخواست کنند یا بیشتر بررسی کنند نیست و این بیماران را بدون بررسی درمان هموروئید یا شقاق یا فیشر یا درمان های مشابه می کنند که این باعث اتلاف زمان می شود و بیمار می رود و ممکن است یک ماه یا دو ماه این درمان ها را انجام دهد و باز هم چون خونریزی دارد مراجعه می کند و ممکن است یک پزشک دیگر دوباره همین درمان را ادامه دهد و چندین ماه بیمار با وجود سرطانی که علامت دار شده زندگی کند، لذا این باعث پیشرفت تومور که ماه ها برای آن خیلی ارزشمند است می شود. پس اگر زمان بگذرد باعث بزرگ شدن توده، دست اندازی توده به اطراف و حتی متاستاز به جاهای دور بدن مثل ریه، کبد و مغز هم شود. بنابراین خیلی مهم است که علامت خون در مدفوع را خیلی جدی بگیریم. این موضوع خیلی مهم است و لازم است که بررسی کامل حتماً انجام شود.
